04/08/2014 21:07
به‌راوردێكی سه‌یر له نێوان كوشتنی دوو سه‌رۆكی ئه‌مریكادا
هه‌مه‌ڕه‌نگ
ئه‌براهام لینكۆڵن و جۆن كێنه‌دی دوو سه‌رۆكی مێژوویی ئه‌مریكان و هه‌ردووكیان كوژران به‌ڵام كوشتنیی ئه‌م دوو سه‌رۆكه له دوو كات و مێژووی جیاوازدا هه‌موانی تووشی سه‌رسورمان كردووه به‌وه‌ی نزیكییه‌كی سه‌یر له رێكه‌وتی خۆ هه‌ڵبژاردن و سه‌رۆكایه‌تیان و كاركردن و ته‌نانه‌ت به‌ر له كوشتن و پاش كوشتنه‌كه‌شیاندا هه‌یه.
- لینكۆڵن هه‌ڵبژێردرا بۆ كۆنگرێسی ئه‌مریكا له ساڵی ١٨٤٦
- كێنه‌دی هه‌ڵبژێردرا بۆ كۆنگرێسی ئه‌مریكا له ساڵی ١٩٤٦
- لینكۆڵن هه‌ڵبژێردرا وه‌ك سه‌رۆك له ساڵی ١٨٦٠
- كێنه‌دی هه‌ڵبژێردرا وه‌ك سه‌رۆك له ساڵی ١٩٦٠
-هه‌ردووكیان زۆر گرنگیان به مافه‌كانی خه‌ڵكی مه‌ده‌نی ده‌دا
-ژنی هه‌ردووكیان مناڵێكیان لێ ون بوو كاتێك له كۆشكی سپی هاتنه ده‌ره‌وه
- هه‌ردوو سه‌رۆك، له ڕۆژی هه‌ینی كوژران
- هه‌ردووكیان گولله به‌سه‌ر سه‌ریان كه‌وت.
- سكرتێره‌كه‌ی لینكۆڵن ناوی كێنه‌دی بوو.
- سكرتێره‌كه‌ی كێنه‌دی ناوی لینكۆڵن بوو.
-بكوژی هه‌ردووكیان هاوڵاتی ئه‌مریكای باشور بوون.
- جێگره‌وه‌ی هه‌ردوو سه‌رۆكه‌كه ناوی جۆنسن بوو كه باشوری بوو.
- ئه‌ندرو جۆنسن جێگای لینكۆڵنی گرته‌وه كه له دایكبووی ١٨٠٨بوو.
-ئه‌ندرو جۆنسن جێگای كێنه‌دی گرته‌وه له‌دایكبووی ١٩٠٨ بوو.
- جۆن ویڵكز بوس كه بكوژی لینكۆڵن بوو له دایكبووی ١٨٣٩ بوو.
- لی هارڤی ئۆسواڵد كه بكوژی كێنه‌دی بوو له دایكبووی ١٩٣٩ بوو.
- هه‌ردوو بكوژه‌كه كورتكراوه‌ی ناویان نه‌بوو، به هه‌رسێ ناوه‌كه. بانگهێشتده‌كران.
- ناوی هه‌ردوو بكوژه‌كه له ١٥ پیت پێكهاتووه.
هێشتا ماوه !
- لینكۆڵن له سینه‌مایه‌ك كوژرا ناوی 'فۆرد' بوو
- كێنه‌دی له ئۆتۆمبێلێك كوژرا ناوی 'لینكۆڵن' بوو وه دروستكراوی كۆمپانیای 'فۆرد' بوو
- بوس و ئۆسواڵد هه‌ردوو بكوژه‌كه پێش دادگاییكردنیان كوژران
نهێنی سه‌یرتر ماوه
- لینكۆڵن به هه‌فته‌یه‌ك پێش ئه‌وه‌ی بكوژرێت له ناوچه‌ی مۆنرۆ مارلیلاند بوو
- كێنه‌دی به هه‌فته‌یه‌ك پێش ئه‌وه‌ی بكوژرێت له‌گه‌ڵ مارلین مۆنرۆ بوو
له هه‌مووی سه‌یرتر
-لینكۆڵن له سینه‌مادا كوژرا و بكوژه‌كه ڕایكرد بۆ كارگه‌یه‌ك
- كێنه‌دی له كارگه‌یه‌كه‌وه ته‌قه‌ی لێكرا و بكوژه‌كه ڕایكرد بۆ سینه‌ما
له باشووری ويلايه‌تی كاليفۆرنيا بيابانێك هه‌يه پڕ له به‌رد و گردی لمين و به ڕێژه‌ی ٨٥ مه‌تر له ئاستی ده‌رياوه
نزمتره‌و چوارده‌وری به چيای به‌رز گيراوه ، چونكه پله‌كانی گه‌رما له‌م ناوچه‌يه ده‌گه‌نه (٥٧) پله‌ی سه‌دی و
له ئاكام دا بواری ژيان به شێوه‌يه‌كی ئاسايی تيايدا ئه‌سته‌مه ،
بۆيه كه‌س تيادا ناژيێت و گه‌ڕيده‌ی ئه‌مريكيه سه‌ره‌تاييه‌كان ناويان ناوه (دۆڵی مه‌رگ) ، چونكه گوزه‌ر كردنيش به‌م ناوچه‌يه‌دا وه‌ك بينينی مه‌رگ وايه ئه‌وه‌ی پيادا تێپه‌ڕيوه هه‌ستی ئه‌وه‌ی لا دروست بووه كه له سه‌ر
هه‌ساره‌يه‌كی تره ، به تايبه‌تی له خاڵی (زابريسكی) كه به شێوه‌يه‌كی سه‌ره‌كی توێكڵی به خوێ داپۆشراوه
كه له ئاكامی به هه‌ڵم بوونی ءاو له سه‌ر يه‌ك كه‌ڵه‌كه بووه .
دۆڵی مه‌رگ به شوێنه‌وارێكی نيشتيمانی له وڵاته يه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مريكا ڕاگه‌يه‌نراوه
په‌یكه‌ری ئازادی له نیویۆرك، به یه‌كێك له كاره هه‌ره جوانه‌كانی دنیا داده‌نرێت.
تائێستا زۆر كه‌س نازانن چۆن و له‌كوێ دروستكراوه، نازانن كه به ته‌واوی له فه‌ره‌نسا دروستكراوه و وه‌ك دیارییه‌ك پاش ته‌واوبونی شه‌ڕی ناوخۆی ئه‌مه‌ریكا، دراوه به‌و وڵاته.
ساڵی 1865 له ئێواره خوانێكدا چه‌ند كه‌سێك له پاریس پێكه‌وه دانیشتبون، یه‌كێكیان سیاسی بو، له رسته‌یه‌كی راگوزه‌ردا وتی: به‌هۆی كۆتاییهاتنی شه‌ڕی ناوخۆی ئه‌مه‌ریكا و سه‌ركه‌وتنی یه‌كگرتوخوازه‌كان، پێویسته په‌یكه‌رێكی هاوبه‌شی هه‌ردولا دابنرێت و ببێته سیمبوڵێك بۆ هاوڕێیه‌تیمان.
به‌ڵام له‌و كاته‌دا ئیدوار رێنییه دولابۆلایه، سیاسه‌تمه‌داری فه‌ره‌نسی، نه‌یده‌زانی به‌هۆی ئه‌و قسه‌یه‌وه ئه‌و كاره جوانه بونیاتده‌نرێت و ده‌بێته سیمبوڵی به‌ها دیموكراسییه خۆرئاواییه‌كان.
دواتر فریدریك بارتۆڵدی په‌یكه‌رتاش، له‌گه‌ڵ دولابۆلایه رێكه‌وت و ده‌ستیكرد به دانانی دیزایینی نیوكلاسیكی بۆ په‌یكه‌ری خواوه‌ندی ئازادی رۆمانییه‌كان، كه به ده‌ستێكی مه‌شخه‌ڵی ئازادی پێیه‌و به ده‌سته‌كه‌ی تریشی تابلۆیه‌كی پێیه كه هێمایه بۆ سه‌روه‌ری یاسا.
دواتر له دوای حه‌فتاكانی سه‌ده‌ی نۆزده، بڕیاردرا له بیدۆڵز ئایلاند، كه دواتر ناوه‌كه‌ی گۆڕا بۆ لیبێرتی ئایلاند له مانهاتن، دابنرێت.
ساڵی 1885 بارتۆڵدی و تیمه‌كه‌ی په‌یكه‌ره‌كه‌یان ئاماده‌كرد بۆ گواستنه‌وه بۆ ئه‌مه‌ریكا، له نیوه‌ڕۆی رۆژی 28ی تشرینی دوه‌می 1886 به ئاماده‌بونی سه‌دان هه‌زار كه‌س له‌و شوێنه‌ی ئێستایدا دانرا، له‌و رۆژه‌شه‌وه په‌یكه‌ره‌كه بوه به هێمای زۆر شت، به‌ڵام به‌تایبه‌تی هێمایه بۆ هاوپه‌یمانێتی ئه‌مه‌ریكی _ ئه‌وروپی.
په‌یكه‌ره‌كه 8 ساڵی پێچوه‌و له 1878 تا 1885ی خایاندوه.
سه‌یرترین دزی له مێژووی توركیادا
به‌راوردێكی سه‌یر له نێوان كوشتنی دوو سه‌رۆكی ئه‌مریكادا
هه‌مه‌ڕه‌نگ
ئه‌براهام لینكۆڵن و جۆن كێنه‌دی دوو سه‌رۆكی مێژوویی ئه‌مریكان و هه‌ردووكیان كوژران به‌ڵام كوشتنیی ئه‌م دوو سه‌رۆكه له دوو كات و مێژووی جیاوازدا هه‌موانی تووشی سه‌رسورمان كردووه به‌وه‌ی نزیكییه‌كی سه‌یر له رێكه‌وتی خۆ هه‌ڵبژاردن و سه‌رۆكایه‌تیان و كاركردن و ته‌نانه‌ت به‌ر له كوشتن و پاش كوشتنه‌كه‌شیاندا هه‌یه.
- لینكۆڵن هه‌ڵبژێردرا بۆ كۆنگرێسی ئه‌مریكا له ساڵی ١٨٤٦
- كێنه‌دی هه‌ڵبژێردرا بۆ كۆنگرێسی ئه‌مریكا له ساڵی ١٩٤٦
- لینكۆڵن هه‌ڵبژێردرا وه‌ك سه‌رۆك له ساڵی ١٨٦٠
- كێنه‌دی هه‌ڵبژێردرا وه‌ك سه‌رۆك له ساڵی ١٩٦٠
-هه‌ردووكیان زۆر گرنگیان به مافه‌كانی خه‌ڵكی مه‌ده‌نی ده‌دا
-ژنی هه‌ردووكیان مناڵێكیان لێ ون بوو كاتێك له كۆشكی سپی هاتنه ده‌ره‌وه
- هه‌ردوو سه‌رۆك، له ڕۆژی هه‌ینی كوژران
- هه‌ردووكیان گولله به‌سه‌ر سه‌ریان كه‌وت.
- سكرتێره‌كه‌ی لینكۆڵن ناوی كێنه‌دی بوو.
- سكرتێره‌كه‌ی كێنه‌دی ناوی لینكۆڵن بوو.
-بكوژی هه‌ردووكیان هاوڵاتی ئه‌مریكای باشور بوون.
- جێگره‌وه‌ی هه‌ردوو سه‌رۆكه‌كه ناوی جۆنسن بوو كه باشوری بوو.
- ئه‌ندرو جۆنسن جێگای لینكۆڵنی گرته‌وه كه له دایكبووی ١٨٠٨بوو.
-ئه‌ندرو جۆنسن جێگای كێنه‌دی گرته‌وه له‌دایكبووی ١٩٠٨ بوو.
- جۆن ویڵكز بوس كه بكوژی لینكۆڵن بوو له دایكبووی ١٨٣٩ بوو.
- لی هارڤی ئۆسواڵد كه بكوژی كێنه‌دی بوو له دایكبووی ١٩٣٩ بوو.
- هه‌ردوو بكوژه‌كه كورتكراوه‌ی ناویان نه‌بوو، به هه‌رسێ ناوه‌كه. بانگهێشتده‌كران.
- ناوی هه‌ردوو بكوژه‌كه له ١٥ پیت پێكهاتووه.
هێشتا ماوه !
- لینكۆڵن له سینه‌مایه‌ك كوژرا ناوی 'فۆرد' بوو
- كێنه‌دی له ئۆتۆمبێلێك كوژرا ناوی 'لینكۆڵن' بوو وه دروستكراوی كۆمپانیای 'فۆرد' بوو
- بوس و ئۆسواڵد هه‌ردوو بكوژه‌كه پێش دادگاییكردنیان كوژران
نهێنی سه‌یرتر ماوه
- لینكۆڵن به هه‌فته‌یه‌ك پێش ئه‌وه‌ی بكوژرێت له ناوچه‌ی مۆنرۆ مارلیلاند بوو
- كێنه‌دی به هه‌فته‌یه‌ك پێش ئه‌وه‌ی بكوژرێت له‌گه‌ڵ مارلین مۆنرۆ بوو
له هه‌مووی سه‌یرتر
-لینكۆڵن له سینه‌مادا كوژرا و بكوژه‌كه ڕایكرد بۆ كارگه‌یه‌ك
- كێنه‌دی له كارگه‌یه‌كه‌وه ته‌قه‌ی لێكرا و بكوژه‌كه ڕایكرد بۆ سینه‌ما
سێ له يه‌كچوو له ساڵى 1933 له دايك بوون ، پزيشكه‌كه پێشبينى كرد كه زۆر ناژين
ئه‌مڕۆ ئاهه‌نگ ده‌گێڕن به بۆنه‌ى چه‌ژنى له دايك بوونيان له
ته‌مه‌نى 80 ساڵي
ئه‌مڕۆ ئاهه‌نگ ده‌گێڕن به بۆنه‌ى چه‌ژنى له دايك بوونيان له
ته‌مه‌نى 80 ساڵي
بورجی ئیفل له فه‌ره‌نسا
کۆشکی کرملین له روسیا
که‌عبه‌ی پیرۆز له له‌سعودیه
باخچه هه‌لواسراوه‌کانی بابل له عیراق
دیواری چین له چین
په‌یکه‌ری په‌رله‌مان له سعودیه
په‌یکه‌ری ئازادی له ئه‌مریکا
په‌یکه‌ری ئه‌بوهۆل له میسر
مناره‌ی سانتکلا له دانیمارک
هه‌ره‌می یوکانان له مه‌کسیک
ته‌لاری ئاشتی له هۆله‌ندا
پردی ویستر میستر له به‌ریتانیا
مه‌یدانی ئازادی له ئێران
کۆشکی ئاگر و پۆلیس له یۆنان
په‌یکه‌ری پتهۆفن له نه‌مسا
مزگه‌وتی ئایا سۆفیا له تورکیا
ده‌وازه‌ی ئایا برۆنک له ئه‌لمانیا
قه‌لای دێرین و مناره‌ی چۆلی له کوردیستان
کلێسای سانپتر بورجی پیزا له ئیتالیا
په‌رستگای کینگا لۆجی له یابان
په‌یکه‌ری په‌ری ده‌ریا له سوید
په‌یکه‌ری سند گودۆل له به‌لجیکا
تاج مه‌حه‌ل له هیندیستان
په‌یکه‌ری رۆدز له دورگه‌ی رۆدز
هه‌ره‌مه‌کان له میسر ،
په‌رستگای دیانا له یۆنان
په‌یکه‌ری بوزا له هیندیستان
کۆشکی سپی له ئه‌مریکا
کۆشکی کرملین له روسیا
که‌عبه‌ی پیرۆز له له‌سعودیه
باخچه هه‌لواسراوه‌کانی بابل له عیراق
دیواری چین له چین
په‌یکه‌ری په‌رله‌مان له سعودیه
په‌یکه‌ری ئازادی له ئه‌مریکا
په‌یکه‌ری ئه‌بوهۆل له میسر
مناره‌ی سانتکلا له دانیمارک
هه‌ره‌می یوکانان له مه‌کسیک
ته‌لاری ئاشتی له هۆله‌ندا
پردی ویستر میستر له به‌ریتانیا
مه‌یدانی ئازادی له ئێران
کۆشکی ئاگر و پۆلیس له یۆنان
په‌یکه‌ری پتهۆفن له نه‌مسا
مزگه‌وتی ئایا سۆفیا له تورکیا
ده‌وازه‌ی ئایا برۆنک له ئه‌لمانیا
قه‌لای دێرین و مناره‌ی چۆلی له کوردیستان
کلێسای سانپتر بورجی پیزا له ئیتالیا
په‌رستگای کینگا لۆجی له یابان
په‌یکه‌ری په‌ری ده‌ریا له سوید
په‌یکه‌ری سند گودۆل له به‌لجیکا
تاج مه‌حه‌ل له هیندیستان
په‌یکه‌ری رۆدز له دورگه‌ی رۆدز
هه‌ره‌مه‌کان له میسر ،
په‌رستگای دیانا له یۆنان
په‌یکه‌ری بوزا له هیندیستان
کۆشکی سپی له ئه‌مریکا
دولي مه رك
له باشووری ويلايه‌تی كاليفۆرنيا بيابانێك هه‌يه پڕ له به‌رد و گردی لمين و به ڕێژه‌ی ٨٥ مه‌تر له ئاستی ده‌رياوه
نزمتره‌و چوارده‌وری به چيای به‌رز گيراوه ، چونكه پله‌كانی گه‌رما له‌م ناوچه‌يه ده‌گه‌نه (٥٧) پله‌ی سه‌دی و
له ئاكام دا بواری ژيان به شێوه‌يه‌كی ئاسايی تيايدا ئه‌سته‌مه ،
بۆيه كه‌س تيادا ناژيێت و گه‌ڕيده‌ی ئه‌مريكيه سه‌ره‌تاييه‌كان ناويان ناوه (دۆڵی مه‌رگ) ، چونكه گوزه‌ر كردنيش به‌م ناوچه‌يه‌دا وه‌ك بينينی مه‌رگ وايه ئه‌وه‌ی پيادا تێپه‌ڕيوه هه‌ستی ئه‌وه‌ی لا دروست بووه كه له سه‌ر
هه‌ساره‌يه‌كی تره ، به تايبه‌تی له خاڵی (زابريسكی) كه به شێوه‌يه‌كی سه‌ره‌كی توێكڵی به خوێ داپۆشراوه
كه له ئاكامی به هه‌ڵم بوونی ءاو له سه‌ر يه‌ك كه‌ڵه‌كه بووه .
دۆڵی مه‌رگ به شوێنه‌وارێكی نيشتيمانی له وڵاته يه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مريكا ڕاگه‌يه‌نراوه
Play
|
په‌یكه‌ری ئازادی له نیویۆرك، به یه‌كێك له كاره هه‌ره جوانه‌كانی دنیا داده‌نرێت.
تائێستا زۆر كه‌س نازانن چۆن و له‌كوێ دروستكراوه، نازانن كه به ته‌واوی له فه‌ره‌نسا دروستكراوه و وه‌ك دیارییه‌ك پاش ته‌واوبونی شه‌ڕی ناوخۆی ئه‌مه‌ریكا، دراوه به‌و وڵاته.
ساڵی 1865 له ئێواره خوانێكدا چه‌ند كه‌سێك له پاریس پێكه‌وه دانیشتبون، یه‌كێكیان سیاسی بو، له رسته‌یه‌كی راگوزه‌ردا وتی: به‌هۆی كۆتاییهاتنی شه‌ڕی ناوخۆی ئه‌مه‌ریكا و سه‌ركه‌وتنی یه‌كگرتوخوازه‌كان، پێویسته په‌یكه‌رێكی هاوبه‌شی هه‌ردولا دابنرێت و ببێته سیمبوڵێك بۆ هاوڕێیه‌تیمان.
به‌ڵام له‌و كاته‌دا ئیدوار رێنییه دولابۆلایه، سیاسه‌تمه‌داری فه‌ره‌نسی، نه‌یده‌زانی به‌هۆی ئه‌و قسه‌یه‌وه ئه‌و كاره جوانه بونیاتده‌نرێت و ده‌بێته سیمبوڵی به‌ها دیموكراسییه خۆرئاواییه‌كان.
دواتر فریدریك بارتۆڵدی په‌یكه‌رتاش، له‌گه‌ڵ دولابۆلایه رێكه‌وت و ده‌ستیكرد به دانانی دیزایینی نیوكلاسیكی بۆ په‌یكه‌ری خواوه‌ندی ئازادی رۆمانییه‌كان، كه به ده‌ستێكی مه‌شخه‌ڵی ئازادی پێیه‌و به ده‌سته‌كه‌ی تریشی تابلۆیه‌كی پێیه كه هێمایه بۆ سه‌روه‌ری یاسا.
دواتر له دوای حه‌فتاكانی سه‌ده‌ی نۆزده، بڕیاردرا له بیدۆڵز ئایلاند، كه دواتر ناوه‌كه‌ی گۆڕا بۆ لیبێرتی ئایلاند له مانهاتن، دابنرێت.
ساڵی 1885 بارتۆڵدی و تیمه‌كه‌ی په‌یكه‌ره‌كه‌یان ئاماده‌كرد بۆ گواستنه‌وه بۆ ئه‌مه‌ریكا، له نیوه‌ڕۆی رۆژی 28ی تشرینی دوه‌می 1886 به ئاماده‌بونی سه‌دان هه‌زار كه‌س له‌و شوێنه‌ی ئێستایدا دانرا، له‌و رۆژه‌شه‌وه په‌یكه‌ره‌كه بوه به هێمای زۆر شت، به‌ڵام به‌تایبه‌تی هێمایه بۆ هاوپه‌یمانێتی ئه‌مه‌ریكی _ ئه‌وروپی.
په‌یكه‌ره‌كه 8 ساڵی پێچوه‌و له 1878 تا 1885ی خایاندوه.
سەربازێك بە سەرۆكەكەی وت :
گەورەم هاوڕێكەم نەگەڕاوەتەوە لە مەیدانی جەنگ، داوات لێ ئەكەم با بڕۆم بگەڕێم بە شوێنیدا ...! سەرۆكەكەی وتی: نامەوێت مەترسی بخەیتە سەر ژیانی خۆت لە پێناو پیاوێكدا كەلەوانەیە مردبێت! سەربازەكە بێ ئەوەی هیچ گرنگی بدات بە وەلامی سەرۆكەكەی ڕۆیشت، دوای كاتژمێرێك گەرایەوە و بریندار... بوو بوو و لاشەی هاورێ مردووەكەی هەڵگرتبوو، سەرۆكەكەی شانازی بە خۆیەوە كرد وتی: پێم وتیت مردووە ...! پێم بلێ ئایا شایەنی ئەو هەموو مەترسیەبوو گەڕان بەشوێن جەستەیەكی مردوودا ؟ سەربازەكە وەڵامی دایەوە: بـــەدڵـــنیــــاییەوە گـــەورەم ..... چونكە كاتێك دۆزیمەوە هێشتا زیندوو بوو وه توانی بڵێت (( دڵنیا بووم كە تۆ دێیت هاوريم ))
Add Comment
|
|
|
|
له مێژوودا چه‌ندین هه‌ڵه هه‌ن كه به‌هۆیه‌وه خه‌ڵكانێكى زۆر بونه‌ته قوربانى یان شكستى سوپاى لێكه‌وتوه‌ته‌وه ئه‌مه‌ش پێنج هه‌ڵه‌ى كوشنده‌ن له جیهاندا
1- جۆرج هاریشن له باشورى ئه‌فریقیا به‌هۆى ئه‌وه‌ى زه‌وییه‌كه‌ى نه‌زۆك بوو و به‌كه‌ڵكى كشتوكاڵ نه‌ده‌هات ، هه‌ستا به فرۆشتنى ئه‌و زه‌وییه به كۆمپانیایه‌كى هه‌ڵكه‌ن ته‌نها به 1 جونیه، كاتێك كۆمپانیاكه ده‌ستى كرد به هه‌ڵكه‌ندنى زه‌وییه‌كه و سود وه‌رگرتن لێی، گه‌وره‌ترین كانى ئاڵوتنى له‌نێویدا دۆزیه‌وه كه له جیهاندا وێنه‌ى نه‌بوو، ئه‌و كانه وایلێهات 7،% ی زێری جیهان به‌رهه‌مبهێنىَ. 2- ساڵى 1696 له بریتانیا شه‌وێك (جوفێنز) كه ئیشى نانه‌وایی ده‌كرد له‌بیریچوو ئه‌و ئاگره كه‌مه‌ى له فرِنه‌كه‌یدا ده‌ستوتێت بیكوژێنێته‌وه ، ئه‌م هه‌ڵه‌یه بووه هۆى سوتاندنى خانوه‌كه‌ى و هه‌روه‌ها خانووى دراوسێكه‌ى و دواتر سوتاندنى گه‌رِه‌كه‌كانى ده‌وروبه‌ر، ئه‌و رووداوه دواتر ناسرا به (ئاگره گه‌وره‌كه) به‌هۆیه‌وه نیوه‌ى له‌نده‌ن سووتا و هه‌زاران هاولاَتى مردن ، به‌لاَم نانه‌واكه هیچ ئازارێكى پێ نه‌گه‌یشت! 3- ساڵى 1347 چه‌ند مشكێك چونه نێو كه‌شتییه‌ك كه له‌چینه‌وه به‌ره‌و ئیتاڵیا ده‌رِوَیشت، هه‌ر له‌گه‌ڵ گه‌یشتنى كه‌شتیه‌كه بۆ به‌نده‌ری مه‌سیناى ئیتاڵى، مشكه‌كان به‌نێو شاردا تاعونێكیان بلاَوكرده‌وه، ئه‌و تاعونه نیوه‌ى هاولاَتیانى چینى كوشتبوو و له‌گه‌ڵ گه‌یشتنى ئه‌و تاعونه له رێی مشكه‌كانه‌وه بۆ ئیتاڵیه‌كان له‌نێو هه‌موو ئه‌وروپادا بلاَوبوه‌وه‌و له‌ماوه‌ى ده ساڵدا سێ یه‌كى ئه‌وروپاییه‌كان بوونه قوربانى ئه‌و تاعونه. 4- چه‌ند سه‌رچاوه‌یه‌ك باس له‌وه‌ده‌كه‌ن یه‌كێك له‌پادشاكانى به‌ریتانیا له‌گه‌ڵ پاپاى ڤاتیكان بوو به ناكۆكییان، ئه‌و كاته به‌ریتانیا كاسوَلوَكی بوو، پاپا وه‌ك توڵه‌كردنه‌وه‌یه‌ك شوو كرن و ژن هێنانى له به‌ریتانیه‌كان حه‌رامكرد، ئه‌مه‌ش پاشاى كرده حاڵه‌تێكى شڵژانه‌وه، بۆیه بۆ ده‌ربازبوون له‌و كێشه‌یه داواى له میره موسڵمانه‌كانى ئه‌نده‌لوس كرد چه‌ند زاناو ده‌مسپییه‌ك بنێرن بۆ ئه‌وه‌ى به‌ریتانیا ببێت به ئیسلام، به‌لاَم ئیسلامه‌كانى ئه‌نده‌لوس داواكه‌ى پادشاى به‌رتانیایان پشتگوێخست و زوو به‌ته‌نگێوه نه‌چوون تا هه‌واڵه‌كه گه‌یشته‌وه پاپاى ڤاتیكان و ئه‌ویش به‌په‌له ناكۆكییه‌كانى چاره‌سه‌ركرد و برِیارى حه‌رامكردنه‌كه‌ى هه‌ڵوه‌شانده‌وه. 5- له جه‌نگى (بلاگ الشهد و) و له نزیك فه‌ره‌نسا، موسوڵمانان هه‌مان هه‌ڵه‌ى جه‌نگى (ڕحد)یان دووباره‌كرده‌وه و مه‌یدانی جه‌نگیان به‌جێهێشت و ده‌ستیان كرد به تالاَنكردن و جیاكردنه‌وه‌ى به‌شه‌كانى خۆیان له سوپاى شارلمان، بۆیه موسوڵمانان له‌و جه‌نگه‌دا دۆرِان و هێرشى سوپاى ئیسلام به‌ره‌و ئه‌وروپا به‌ته‌واوه‌تى وه‌ستا |
پیاوێكی ئه‌مه‌ریكی رێگه‌یه‌كی سه‌یری بۆ وازهێنان له خوی فه‌یسبوك و تۆڕه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانی تر گرتوه‌ته‌به‌ر، ئه‌ویش به‌وه‌ی كچێكی به‌كرێ گرتوه بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ر جارێك چوه ئه‌و سایتانه‌وه به‌ر شه‌پازله‌ی بدات. |
سه‌یرترین دزی له مێژووی توركیادا
شاری ئه‌سته‌نبوڵ
به تۆمه‌تی شكاندنی بۆرییه‌كی گوێزه‌ره‌وه‌ی سووته‌مه‌نی له شاری ئه‌سته‌نبوڵ كه سووته‌مه‌نی بۆ بنكه‌یه‌كی سه‌ربازی په‌یمانی باكووری ئه‌تڵه‌سی "ناتۆ" ده‌گوازێته‌وه، هێزه‌كانی پۆلیسی توركیا حه‌وت كه‌سیان ده‌ستگیر كرد.
ئه‌و تۆمه‌تبارانه به هاوكاری چه‌ند كه‌سێكی تر كه ده‌ستگیرنه‌كراون، سه‌یرترین دزییان له مێژووی توركیادا ئه‌نجام داوه و توانیویانه بگه‌نه ئه‌و بۆرییه‌ی له‌ژێر شاری ئه‌سته‌نبوڵه‌وه نه‌وت ده‌گوازێته‌وه بۆ بنكه‌یه‌كی سه‌ربازی "ناتۆ".
ئه‌و تۆمه‌تبارانه هه‌ستاون به به‌كرێگرتنی شوقه‌یه‌ك له شاره‌كه كه بۆرییه نه‌وتییه‌كه‌ی به‌ژێردا ده‌ڕوات و ده‌ستیانكردووه به هه‌ڵكه‌ندنی زه‌وییه‌كه‌ی ژێر شوقه‌كه به قوڵی 30 مه‌تر تا گه‌شتوونه‌ته بۆرییه نه‌وته‌كه.
تۆمه‌تباره‌كان توانیویانه بۆرییه‌كه كون بكه‌ن و به درێژایی 45 رۆژ شه‌ش ته‌ن سووته‌مه‌نییان دزیوه و دواتر له بازاڕی ره‌شدا فرۆشتوویانه‌ته‌وه